اولین روز از ماه ذی‌الحجه، یادآور یکی از مقدس‌ترین و باشکوه‌ترین پیوندهای تاریخ است؛ پیوندی که نمونه‌ای یگانه در گستره هستی محسوب می‌شود. در این روز مبارک، مولی الموحدین حضرت علی (علیه‌السلام) و برترین بانوی عالم، حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها)، پیمان مقدس عشق و زندگی را بستند، در حالی که خداوند، پیامبر بزرگوار اسلام حضرت محمد مصطفی (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) را بر این عهد الهی گواه گرفت.
این ازدواج پربرکت، نوری به وسعت آسمان دارد و تا همیشه روشنی‌بخش دل‌های عاشقان حقیقت خواهد بود. در این روز فرخنده که به امر الهی و گواهی رسول خدا محقق شد، فرشتگان آسمان در سرور و شادمانی و بهشتیان در جشن این پیوند مقدس به زیور و زینت آراسته شدند.
هم کفو بودن، قناعت و دوری از تجملات است که پیوندی را پیوند آسمانی لقب می دهد و رضایت خدا و رسول خدا را تضمین می کند.
از این رو مروری خواهیم داشت بر وقایع پیش از خواستگاری حضرت زهرا(سلام الله علیها ) تا دوران کوتاهی از زندگی این دو زوج که در ادامه می‌خوانید.
خواستگاری از حضرت فاطمه( سلام الله علیها )
شیخ طوسی محدث مشهور شیعه در قرن پنجم هجری قمری در امالی بر اساس روایتی از امام علی (علیه‌السلام) ماجرای خواستگاری را از زبان آن حضرت پس از ذکر مقدمات و سخنانی که میان او و پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) ردّ و بدل شده این گونه گزارش می‌کند:
«به پیامبر گفتم یا رسول اللَّه فاطمه را به ازدواج من در می‌آوری؟ فرمود: یا علی قبل از تو چند نفر از مردان این تقاضا را داشتند، ولی هر کدام را به فاطمه گفتم کراهت و ناخشنودی را در چهره‌اش دیدم، شما صبر کن تا من نزد او بروم و برگردم. آن حضرت وارد بر فاطمه علیهاالسلام شدند و فرمودند: ای فاطمه! زهرا گفت: لبیک یا رسول اللَّه! (بله یا رسول الله بفرمایید) فرمود: علی بن ابی طالب کسی است که تو قرابت و فضیلت و سبقت در اسلام او را می‌دانی، من از خدای سبحان خواسته‌ام که تو را به همسری بهترین و محبوب‌ترین خلق خود دربیاورد. علی در باره ازدواج با تو با من صحبت کرده است، نظر تو چیست؟ فاطمه علیها السلام ساکت شد و صورت خود را از پیامبر خدا بر نگردانید و رسول خدا در صورت فاطمه ناخشنودی ندید به همین خاطر برخاست و فرمود: اللَّه اکبر! سکوت فاطمه دلیل بر رضایت اوست.»( ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۸، ص۱۶؛ شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۰؛ طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۱۶۰-۱۶۱).
پس از این جریان جبرئیل نزد پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) آمد و گفت: یا محمّد! فاطمه را به ازدواج علی بن ابی طالب دربیاور، زیرا خدا راضی است که زهرا برای علی و علی برای زهرا باشد.» همچنین پس از ازدواج حضرت علی با فاطمه برخی از مهاجران که پیشتر از فاطمه خواستگاری کرده بودند، از پیامبر گلایه کردند، پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) در پاسخ آنها ازدواج علی و فاطمه را به‌دستور خدا دانسته بود.
خطبه عقد
بنابر نقل ابن شهرآشوب در مناقب آل ابی‌طالب، پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) در هنگام ازدواج فاطمه(سلام الله علیها ) و علی(علیه‌السلام) بر منبر رفت و خطبه‌ای خواند و گفت: خداوند به من دستور داده است که فاطمه را به عقد علی درآورم و این کار را انجام داد. ۱ ذی‌الحجه به عنوان روز ازدواج علی(ع) با فاطمه(سلام‌الله‌علیها)، ذکر شده است. (ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۵۰).
مهریه زهرا(سلام‌الله‌علیها)، الگویی برای پیوندهای امروزی
پیامبر گرامی اسلام(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) ازدواج دخترش را به‌ساده‌ترین و راحت‌ترین شیوه انجام داد تا برای همه جوانانی که در آستانه زندگی مشترک هستند، سرمشق نیکویی باقی بماند. مهریه 500درهمی برای فاطمه(سلام‌الله‌علیها)، مهتر زنان نیز، به همین هدف صورت گرفت.
در روایات آمده است که علاوه بر این مهریه که جنبه مالی داشت، حضرت زهرا(سلام‌الله‌علیها)، از پدرش خواست که آن حضرت از خدا بخواهند تا مهریه‌اش را شفاعت از مسلمانان گناهکار قرار دهد. این خواسته حضرت مستجاب شد و فاطمه علیها سلام شفیع و واسطه بخشش گناهکاران قرار گرفت. (اربلی، کشف الغمة، ۱۳۸۱ق، ج۱، ص۳۶۴)
جهیزیه حضرت زهرا(سلام الله علیها )
حضرت علی (علیه‌السلام) درباره جهیزیه حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها)، می فرمایند: «روزی حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) به من فرمود: زره خود را به بازار ببر و بفروش تا با پول آن وسایل و جهیزیه ای برای فاطمه تهیه کنیم. من نیز به دستور پیامبر این کار را انجام دادم و بهای آن را به پیامبر تقدیم کردم. پیامبر به سلمان فارسی و ابوبکر دستور داد تا با آن پول مقداری اسباب و لوازم یک زندگی ساده را برای فاطمه تهیه کنند.» (یوسفی غروی، محمد هادی؛ تاریخ تحقیقی اسلام، ج۲، ص۲۵۰).
آیات دال بر ازدواج حضرت علی و حضرت فاطمه (سلام الله علیها)
آیاتی در قرآن وجود دارد که بر ازدواج حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(سلام‌الله‌علیها)، دلالت دارند:
آیه انتهایی سوره «کوثر» : این سوره، دشمن پیامبر را مقطوع النسل می‌داند و عنوان می‌کند که خدا به پیامبر اکرم(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) خیر کثیر عطا کرده است و می دانیم که با ازدواج امام علی(علیه‌السلام) و حضرت زهرا(س) بود که نسل حضرت پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) ادامه پیدا کرده و گسترش می‌یابد.
«وَهُوَ الَّذِی خَلَقَ مِنَ الْمَاء بَشَرًا فَجَعَلَهُ نَسَبًا وَصِهْرًا وَکَانَ رَبُّکَ قَدِیرًا» و اوست آن خدائی که از آب نطفه، آدمی را بیافرید و آنها را بوسیله ازدواج با یکدیگر قرابت و خویشی داد. و البته پروردگار تو بر انجام هر عملی تواناست (آیه ۵۴ سوره مبارکه فرقان)
آیات ۱۹-۲۲ سوره «الرحمن» : در این سوره چنین آمده: «مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیَانِ… یخَرُجُ مِنهْمَا اللُّؤْلُؤُ وَ الْمَرْجَان» در تفسیر این دو آیه، در روایات آمده که منظور از دو دریا حضرت علی(علیه‌السلام) و حضرت فاطمه(سلام‌الله‌علیها)، و منظور از مروارید، امام حسن(ع) و منظور از مرجان، امام حسین(ع) است.
ولیمه و محل زندگی
بر اساس روایتی که شیخ طوسی در الامالی نقل شده، پیامبر(ص) و علی(علیه‌السلام) به تعداد زیادی از اصحاب ولیمه دادند. پیامبر گوشت و نان و علی خرما و روغن را تهیه کردند. پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) پس از ولیمه، دست فاطمه(سلام‌الله‌علیها)، را در دست علی(علیه‌السلام) گذاشت و برایشان دعا کرد و فرمود: ای علی! فاطمه خوب همسری است و به فاطمه فرمود: ای فاطمه! علی خوب شوهری است و آنگاه آن دو را به خانه خودشان فرستاد. سپس نزد آنان رفت و دعا کرد که خدا نسلشان را مبارک گرداند.
بر اساس منابع تاریخی، خانه امام علی(علیه‌السلام) و حضرت فاطمه(سلام‌الله‌علیها)، چند روز پس از ازدواج به همسایگی پیامبر(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) منتقل شد؛ چرا که دوری فاطمه (سلام‌الله‌علیها)، برای پیامبر(ص) دشوار بوده است. پیامبر ابتدا به دنبال آن بوده که آن دو را در خانه خود جای دهد، اما حارثه بن نعمان از صحابه، خانه خود را که در همسایگی پیامبر بود، در اختیارآنها گذاشت تا خانه علی(علیه‌السلام) و فاطمه(سلام‌الله‌علیها)، باشد. (یوسفی غروی، محمد هادی، موسوعة التاریخ الاسلام، ج۲، ص۲۱۴.)
زندگی مشترک حضرت علی(علیه‌السلام) و فاطمه(سلام‌الله‌علیها)
زندگی مشترک علی(ع) و فاطمه(س) در خانه‌ای ساده اما پر از نور و مهر آغاز شد. آنها همواره به یاد خداوند بودند و غیر از رضایت خداوند، خواسته دیگری آنها را به خود مشغول نکرد. حضرت زهرا (س) راز دار همسر عزیز بود و حضرت علی(علیه‌السلام) هم پناهگاه فاطمه(سلام‌الله‌علیها)،
آن دو بزرگوار زندگی را در خانه ای گِلی آغاز کردند، اما زیباترین گل‌های یاس در همان خانه پرورش یافتند.
حضرت با نگاهی به زندگی خویش فرمود: «هیچ گاه فاطمه(سلام‌الله‌علیها)، از من نرنجید و او نیز هرگز مرا نرنجاند. او را به هیچ کاری مجبور نکردم و او نیز مرا آزرده خاطر نساخت. در هیچ امری، قدمی برخلاف میل باطنی من برنداشت و هرگاه به چهره اش نگاه می کردم، تمام غصه هایم برطرف می شد و دردهایم را فراموش می کردم». آن حضرت در جایی دیگر می فرماید: «به خدا قسم هرگز کاری نکردم که فاطمه(سلام‌الله‌علیها)، خمشگین شود؛ او نیز هیچ گاه مرا خشمگین نکرد».
و نیز روایت است که رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) از حضرت امیر پرسید: فاطمه را چگونه یافتی؟ جان پیامبر عرض کرد: «نعم العون علی طاعت الله» یعنی خوب یاوری است در طاعت و بندگی خدا. (شهیدی، زندگانی فاطمه زهرا، صص۵۸ ).
نقش حضرت زهرا در فعالیت‌های همسرش
رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت الله خامنه ای دامت برکاته در تحلیلی زیبا، از نقش حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها)، در فعالیت‌های تأثیرگذار همسرش چنین یاد می‌کنند: «در طول ده سالی که پیامبر (ص) در مدینه بود، حدود نه سال، جنگ‌های کوچک و بزرگی ذکر کرده اند (حدود شصت جنگ اتفاق افتاده)، در اغلب آنها امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) هم بوده است. حالا شما ببینید، حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها)، خانمی که در خانه نشسته و همسرش همیشه در جبهه حضور دارد. نبود او در جبهه، باعث ایجاد خلأی اساسی در آنجا می‌شود، از لحاظ زندگی هم وضع رو به راهی ندارند، در حالی که دخترِ رهبر است، دختر پیامبر است، یک نوع احساس مسئولیت هم می‌کند. ببینید انسان چه روحیه قوی‌ای باید داشته باشد تا بتواند این شوهر را تجهیز کند، دل او را از وسوسه اهل و عیال و گرفتاری‌های زندگی خالی کند، به او گرمی بدهد، بچه‌ها را به آن خوبی تربیت کند… فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها)، این گونه خانه داری، شوهرداری و کدبانویی کردند و ماندگار در تاریخ قرار گرفتند.(بيانات در ديدار با جمع كثيري از بانوان 26/10/1368).
