به گزارش روابط عمومی جامعه المصطفی العالمیه نمایندگی خراسان، حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر احمد رهدار در نشست هم‌اندیشی «محور مقاومت و تمدن‌سازی نوین اسلامی» به تببین ضرورت و بایسته‌های پژوهشی پیرامون مقاومت پرداخت.در ادامه مشروح این نشست را می‌خوانید:
حجت‌الاسلام دکتر احمد رهدار در این نشست در شش محور با ارائه موضوعات و مصادیق مرتبط با موضوع محور مقاومت به شرح ذیل پرداختند:
الف. دو جهت ضرورت پرداختن به پژوهش و بایسته‌های پژوهشی پیرامون مقاومت:
- ما باید بتوانیم گام‌های بعدی مقاومت را از سطح انتخاب‌های شخصی و ذوقی خارج کنیم و لازم است تاملات نظری دقیقی در این زمینه انجام گیرد.
- زمینه‌سازی برای تعمیم گفتمان مقاومت به کشورها و گروه‌هایی که بازیگر میدان مقاومت نیستند.
ب. مطالعات مربوط به مقاومت باید در دو حوزه پیگیری شود:
- ماهیت مقاومت: چیستی و چرایی مقاومت و …
- مصادیق مقاومت: هم مصادیق موجود و هم مصادیق محتمل‌الوقوع.
ج. نظام مسائل و موضوعات پژوهشی مرتبط با مقاومت باید در همین دو حوزه: ماهیت مقاومت و مصادیق مقاومت پیگیری شود.
د. موضوعات مربوط به حوزه ماهیت مقاومت:
- ضرورت تولید نظریه قرآنی مقاومت: باید یک تیم پژوهشی قوی قرآن را با این رویکرد مورد مطالعه و استنطاق قرار دهد. تعمیم گفتمان مقاومت به مناطق جدید، خصوصاً در جهان اهل سنت، از طریق تولید نظریه قرآنی مقاومت مقدور می‌شود.
- ظرفیت‌های تراث اسلامی برای مقاومت: تراث اسلامی در حوزه‌های مختلف فقه، اخلاق، عرفان، کلام، فلسفه و … باید به نظریه عرفانی مقاومت، نظریه فلسفی مقاومت، نظریه فقهی مقاومت، نظریه اخلاقی مقاومت و … دست پیدا کند و ظرفیت تراث اسلامی در این زمینه‌ها را فعال کند.
- چیستی تئوری‌های نوین مقاومت: در یک تقسیم، دوگانه معارف اسلامی و دانش‌های اسلامی مطرح است. مقصود از معارف اسلامی، دانش‌هایی است که مستقیماً از وحی ناشی می‌شود، مانند فقه، کلام، اخلاق و … و مقصود از دانش‌های اسلامی، دانش‌هایی است که مع‌الواسطه از وحی استفاده می‌شود، مانند اقتصاد، سیاست، حقوق، تربیت و … تبیین تئوری‌های نوین مقاومت از منظر دانش‌های اسلامی از قبیل اقتصاد اسلامی، سیاست اسلامی و …
- گونه‌شناسی مقاومت (گونه‌های نظری مقاومت): ما باید بتوانیم روایت‌های متکثر از مقاومت را رصد و صورت‌بندی کنیم. اکنون صرفاً یک قرائت با نگاه ایانی از مقاومت وجود دارد، در حالی که در ستار خان، قرائت‌هایی وجود دارد که اساساً با ایران و رویکرد ایرانی مخالف است و با قرائتی کاملاً عربی و قومیتی مقاومت را فهم می‌کند. باید این قرائت‌ها شناسایی و به رسمیت شناخته شود.
ذ. مصادیق مقاومت:
- مدل‌های مقاومت در تاریخ اسلام: مقاومت‌های زنانه (مانند جریان لیلا خالد)، مقاومت خاندانی (مانند جریان رئیس علی دلواری)، مقاومت ملی (مانند جریان ستار خان و ستار خان)، مقاومت مذهبی (مانند جریان عمر مختار در لیبی)، مقاومت سیاسی و …
- رخدادهای مقاومت در تاریخ اسلام: سه گونه مقاومت در تاریخ اسلام داریم: ضد استعماری، ضد استبدادی و ضد صهیونیستی. این‌ها باید شناسایی و تحلیل شوند.
- روایت رهبران مقاومت از زبان خودشان: رهبران مقاومت در قالب نوشتن کتاب، سخنرانی، نقل خاطره و … ایده و فعالیت خود را گزارش کرده‌اند. این روایت‌ها از زبان خودشان باید پیگیری و تحلیل شوند.
- آسیب‌شناسی مطالعات مقاومت در ایران: ادبیاتی که پیرامون مقاومت تولید شده (دفاع مقدس، مبارزه با داعش و …) باید رصد و آسیب‌شناسی شود.
- ماخذشناسی تحلیلی مطالعات استکبارستیزی و صهیونیست‌ستیزی در جهان اسلام و غرب: مثلاً اگر شخصیتی 40 سال از عمر خود را صرف نوشتن و تحلیل و مبارزه با اسرائیل کرده، رویه ایشان باید تحلیل شود و روشش کشف گردد.
- مطالعه اسرائیل از درون: کتاب‌های مختلفی در داخل اسرائیل چه له و چه علیه رژیم نوشته شده‌اند. این‌ها باید رصد، مطالعه و تحلیل شوند.
- روایت مواسات‌های مقاومتی در ایران و جهان اسلام: مثلاً نهضت اهدای طلاب به جبهه مقاومت در روزهای اخیر که در ایران رخ داد یا نهضت خدمات به جبهه توسط زنان در دفاع مقدس. این‌ها باید شناسایی، تحلیل و روایت شوند.
- مقاومت در بیناذهنیت امت اسلامی: اینکه مسلمانان از جریان مقاومت چه درکی دارند؟ آیا لازم می‌دانند یا خیر؟ جبهه مقاومت را سیاسی می‌فهمند یا چیز دیگر؟ چه تحلیلی از مقاومت دارند و آن را چه می‌دانند؟
ر. آینده مقاومت:
- روش روایت مقاومت: با چه روش‌هایی باید مقاومت را روایت کنیم و پیشنهاد دهیم؟ آیا ایده‌های نظری را با واقعیت تطبیق دهیم یا از میدان شروع کنیم و میدان را معیار قرار دهیم و آن را تبیین کنیم؟
- چگونگی نقش‌آفرینی مقاومت برای تحقق امت و تمدن اسلامی.
- آینده‌پژوهشی مقاومت: مقاومت سایبرنتیک چگونه خواهد بود؟ آیا مقاومت از علوم غریبه باید استفاده کند یا خیر؟ حکم فقهی آن چیست؟
- مردمی‌سازی مقاومت: چگونه مقاومت را از لایه حکومت به لایه مردمی تعمیم دهیم؟
- شبهات مقاومت: لزوم پاسخ به تمام شبهاتی که پیرامون مقاومت وجود دارد. فایده مقاومت؟ هزینه مقاومت؟ تبعات مقاومت و …
- پیوست‌نگاری مقاومتی برای طرح‌ها و برنامه‌ها: هر کاری، طرحی و برنامه‌ای که می‌خواهد اجرا شود، آثار و تبعات آن نسبت به گفتمان و جبهه مقاومت باید بررسی و تبیین شود.
