حجت‌الاسلام والمسلمین رضایی تأکید کرد: طلاب برای تحقق اجتهاد پویا و فهم دقیق متون دینی باید بر ادبیات عرب و منابع کلاسیک تسلط داشته باشند.
به گزارش روابط عمومی جامعه المصطفی العالمیه، حجت‌الاسلام والمسلمین رضایی،در نشست علمی «اهمیت ادبیات عرب و کاربرد آن در اجتهاد» که به همت جامعه المصطفی العالمیه نمایندگی خراسان که با حضور جمعی از اساتید و طلاب برگزار شد، اظهار داشت:فقه بدون ادبیات نابینا است و ادبیات بدون فقه بی‌محتواست.
وی افزود: تمدن اسلامی مبتنی بر نص قرآن است و عناصر مختلفی دارد که زبان آن عربی، فکرش فارسی، زورش ترکی، خیال و هنر آن هندی و جان و محتوایش معارف اسلامی است.
معاون علمی حوزه علمیه خراسان با بیان اینکه فقدان هر یک از این عناصر، هویت جمعی تمدن اسلامی را ناقص می‌کند، اظهار داشت:فهم متون دینی بدون تسلط بر ادبیات عرب و منابع کلاسیک ممکن نیست و طلاب برای اجتهاد و پژوهش فقهی نیازمند این مهارت هستند.
حجت‌الاسلام والمسلمین رضایی به چهار فاصله اصلی بین طلاب و معصومین (علیهم السلام) اشاره کرد و گفت: فاصله وجودی به معنی تجربه زیارت و انس با آموزه‌های حضوری است، فاصله زمانی یعنی گذشت زمان و تفاوت تاریخی بین عصر معصومین و زمان حاضر است.
وی اضافه کرد: فاصله معرفتی و ادراکی از طریق حضور در محضر اساتید و مطالعه منابع فقهی و حدیثی قابل کاهش است. فاصله زبانی نیز با آموزش زبان عربی، مطالعه قرآن، سنت و سیره معصومین کاهش می‌یابد.
معاون علمی حوزه علمیه خراسان تاکید کرد: تمرکز طلاب بر کاهش فاصله زبانی، به کاهش فاصله معرفتی نیز منجر می‌شود و این اصل در مسیر اجتهاد ضروری است.
حجت الاسلام والمسلمین رضایی با بیان تجربه شخصی خود در پژوهش فقهی افزود: در بررسی موضوعات فقهی مانند تعریض، تمامی ابواب فقهی را مطالعه کردم و رد پای تعریض را در ۹ باب فقهی مشاهده کردم.
وی یادآور شد: استخراج مفاهیم پنهان و دلالت‌های غیرمستقیم کلام معصومین، بخشی از وظایف طلاب در حوزه است و این امر نیازمند مهارت در ادبیات عرب است.
نقش منابع ادبی و کتاب‌شناسی در اجتهاد
معاون علمی حوزه علمیه خراسان بر اهمیت منابع ادبی کلاسیک و کتاب‌شناسی تأکید کرد و گفت: کتاب‌هایی مانند «تمهید الواعد الاصولیه العربیه» و آثار شهید ثانی، پایه‌های فقهی و ادبی را به هم پیوند می‌دهند و مطالعه دقیق آن‌ها برای طلاب ضروری است.
وی افزود: این منابع، فهم دقیق احکام فقهی و دلالت‌های روایات را ممکن می‌سازند و بدون تسلط بر آن‌ها، درک صحیح متون دینی محدود می‌شود.
حجت الاسلام والمسلمین رضایی به گفته مرحوم وحید بهبهانی اشاره کرد و ادامه داد: هر کس کنایه و تعریض را نفهمد، نمی‌تواند درک دقیق روایات داشته باشد؛ این نکته، اهمیت مهارت‌های بلاغی و ادبی در آموزش طلاب را روشن می‌کند.
کاربرد ادبیات عرب در استخراج احکام فقهی
وی با ذکر نمونه‌هایی از کاربرد ادبیات در تفسیر قرآن گفت: تحلیل دقیق استعمالات فعل و مشتقات آن در قرآن، درک صحیح احکام فقهی را ممکن می‌سازد.
حجت الاسلام والمسلمین رضایی ادامه داد: بررسی دلالت‌های لغوی و ادبی مانند «سارق و سارقه» یا تفاوت‌های معنایی مصدر و اسم مصدر، طلاب را برای اجتهاد آماده می‌کند.
وی به ویژگی طلاب و فقهای بزرگ اشاره کرد و گفت: فقهای بزرگ شیعه و اهل سنت که تحول در فقه ایجاد کرده‌اند، همگی علاقه‌مند به ادبیات عرب و شعر بوده‌اند و این پیوند میان فقه و ادبیات باعث شده است فقیه بتواند پیام قرآن و معارف اسلامی را به درستی تبیین کند.
معاون علمی حوزه علمیه خراسان تصریح کرد: توجه به ادبیات عرب، زمینه‌ساز کاهش فاصله معرفتی و زبانی با معصومین و تحقق اجتهاد پویا و موثر خواهد بود.
حجت الاسلام والمسلمین رضایی در پایان تاکید کرد: یکی از اصلی‌ترین ماموریت طلاب، کاهش فاصله‌ها با معصومین از طریق مطالعه و درک عمیق ادبیات عرب است و این امر، پایه‌ای برای فهم صحیح فقه و اجتهاد و زمینه‌ساز احیای تمدن اسلامی خواهد بود.
بازتاب در رسانه‌ها:
