به گزارش روابط‌عمومی جامعةالمصطفی (ص) خراسان، در این نشست حجت‌الاسلام‌والمسلمین صالح در بخشی از سخنان خود اظهار داشت: در قرآن برای مؤمنان و انسان‌های صالح، نشانه‌هایی ذکر شده که بیشتر آن‌ها درباره رفتار و عمل انسان‌های خودساخته است.
وی افزود: در قرآن و روایات بحثی به نام رفتارشناسی مؤمنان مطرح است که به بایدونبایدهای رفتاری یک انسان مؤمن می‌پردازد که در حقیقت، همان نشانه‌ها و علامات مؤمن است این نشانه‌ها انسان مؤمن را از غیر مؤمن مشخص می‌کند و انسان با شناخت این نشانه‌ها می‌تواند میزان و سطح ایمان و کمال خود را نیز ارزیابی کند.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین صالح ادامه داد: در نظام تربیتی قرآن کریم دسته‌ای از نشانه‌های مؤمنان، مربوط به اعتقادات و باورها است و برخی دیگر از نشانه‌ها مربوط به رفتار و گفتار انسان مؤمن است. در دسته اول، یعنی نشانه‌های اعتقادی و قلبی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: ایمان به مبدأ و معاد، یعنی اعتقاد به خداوند و روز قیامت در کریمه ۱۱۴ سوره آل‌عمران “يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ” و ایمان به غیب که بر اساس تعبیر علامه طباطبایی در تفسیر المیزان به ایمان به خداوند و آیات کبرای او تفسیر شده است. در آیه 3 از سوره بقره ” الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ” ایمان به خداوند. همچنین در آیه “وَ اَلَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِمٰا أُنْزِلَ إِلَيْكَ وَ مٰا أُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ” به ایمان به قرآن و سایر کتاب‌های آسمانی قبل اشاره می‌فرماید.
وی تصریح کرد: اما دسته دوم به نشانه‌های رفتاری مؤمنان اشاره کرده و به این اصل تأکید دارد که در نظام تربیتی اسلام امتداد و آثار اعتقاد باید در رفتار انسان تجلی و بروز و ظهور داشته باشد؛ لذا در اکثر آیات پس از بیان نشانه‌های قلبی و اعتقاد به نشانه‌های رفتاری اشاره می‌کند. در همین آیه کریمه ۱۱۴ سوره آل‌عمران پس از تأکید برایمان به خداوند و معاد می‌فرماید ” وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ أُولئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ” یعنی و مؤمنان امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر مى‌كنند و در كارهاى خير شتاب مى‌ورزند و آنان از افراد صالح و شايسته هستند و در آیه کریمه ۳ از سوره بقره پس از ایمان به غیب می‌فرماید: ” وَيُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ،” یعنی مؤمنان نماز را به‌پای مى‌دارند و از آنچه به آنان روزى داده‌ايم، انفاق مى‌كنند. همچنین در آیه کریمه ۱۲ از سوره حجرات ” يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيراً مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ ” به نشانه‌های دیگر همچون دوری از سوءظن و بدگمانی به دیگران که به ابعاد عاطفی و گفتاری مربوط می‌شود اشاره می‌کند. یعنی؛ اى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! از بسيارى گمان‌ها دورى كنيد، زيرا بعضى گمان‌ها گناه است و دوری از تجسس و ورود به حریم خصوصي دیگران: ” وَ لا تَجَسَّسُوا ” یعنی ” و (در كار ديگران) تجسّس نكنيد” و همچنین پرهیز از غیبت دیگران: ” وَ لا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً أَ يُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتاً فَكَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ ” یعنی ” و بعضى از شما ديگرى را غيبت نكند، آيا هيچ يك از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ (هرگز) بلكه آن را ناپسند مى‌دانيد و از خدا پروا كنيد، همانا خداوند بسيار توبه‌پذير مهربان است .”
و همچنین خداوند در آیه 63 سوره فرقان به نشانه‌های رفتاری درحوزه اخلاق اجتماعی اشاره می‌کند : ” وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِينَ يَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا” یعنی ” بندگان خداى رحمان كسانى‌اند كه روى زمين بى‌تكبّر راه مى‌روند، و هرگاه جاهلان آنان را طرف خطاب قرار دهند (و سخنان نابخردانه گويند) با ملايمت پاسخ دهند.”
رئیس جامعةالمصطفی (ص) خراسان با بیان روایتی از پیامبر اکرم (ص) که در کتاب چهل حدیث نوشته حضرت امام خمینی (ره) به نشانه‌شناسی مؤمنان در این روایت پرداخت. ” يَا عَلِيُّ أُوصِيكَ فِي نَفْسِكَ بِخِصَالٍ فَاحْفَظْهَا ثُمَّ قَالَ اللَّهُمَّ أَعِنْهُ أَمَّا الْأُولَى فَالصِّدْقُ لَا يَخْرُجَنَّ مِنْ فِيكَ كَذِبَةٌ أَبَداً “. پيامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) خطاب به حضرت علی علیه‌السلام فرمودند؛ ای علی تو را به چند خصلت و اخلاق، توصیه و سفارش می‌کنم. این نصیحت‌ها را خوب حفظ کن. سپس دعا کردند خدایا علی را برای عمل به این نصیحت‌ها کمک کن”
عضو هیئت‌علمی المصطفی (ص) اظهار داشت: امام خمینی (ره) در شرح این حدیث می‌فرمایند، از این که پیامبر مکرم اسلام، نصایح و مواعظی را به امام علی علیه‌السلام فرمودند استفاده می‌شود که اولاً این نکات و محورها در نظر ایشان بسیار مهم بوده است و همچنین ایشان بسیار علاقه داشت که حضرت این مهمات را اتیان کند، و به همین دليل برای توفیق عمل‌کردن ایشان دعا کرد و فرمود: «خداوندا، او را اعانت فرما.»
وی افزود: نکته دیگر این است که اصل توصیه و وعظ برای همه ما در هر درجه‌ای که باشیم ضرورت دارد و باید این سنت در حوزه‌های علمیه هرچه بیشتر توسعه یابد و طلاب عزیز در جلسات اخلاق و وعظ شرکت جدی و مستمر داشته باشند.
رئیس جامعةالمصطفی (ص) خراسان در بخش پایانی این نشست در شرح فقره دیگری از حدیث گفتند؛ اولین توصیه پیامبر (ص) به امام علی (ع) راست‌گویی و اجتناب از کلام دروغ و مفاسد آن است. پیامبر اسلام می‌فرماید” یا علی تو را به صداقت و راستی توصیه می‌کنم و هرگز از دهانت دروغی خارج نشود”.
وی ضمن اشاره به اهمیت راستی و راست‌گویی و در مقابل آن دروغ و آسیب‌ها و ضررهای دروغ، خطاب به طلاب تصریح کرد: از اصول عملی و نشانه برجسته ایمان، راست‌گویی است؛ لذا اولین توصیه پیامبر (ص) به‌عنوان معلم بزرگ بشریت به امام علی علیه‌السلام راست‌گویی و صداقت است.
وی تصریح کرد: در مقابل، دروغ یکی از رذائل اخلاقی است که انسان را به انواع انحرافات گرفتار می‌کند و درحقیقت دروغ یک منبع و عامل اساسی انتشار بیماری‌های روحی و روانی مانند نفاق، فریبکاری و تغییر و وارونه کردن حقایق می شود.
حجت‌الاسلام‌والمسلمین صالح در پایان آسیب‌های معنوی، روحانی و جسمانی و اجتماعی دروغ را برشمرد و به پیامدهایی مانند خشم و ناراحتی خداوند، عذاب و سوء حساب اخروی، سقوط اجتماعی انسان، سلب اعتماد دیگران، بروز اضطراب و ناآرامی روحی انسان اشاره کرد.
