به گزارش روابط عمومی جامعه المصطفی العالمیه نمایندگی خراسان، این جلسه به همت پژوهشکده بین‌المللی امام رضا (ع) و اداره مبلغان و دانش‌آموختگان جامعه المصطفی عالمیه نمایندگی خراسان با حضور 70 نفر از محققان و پژوهشگران و طلاب جامعه المصطفی برگزار شد.
در این جلسه دکتر سید یحیی موسوی ضمن معرفی اجمالی کتاب «مباحث فی العقیده الماتریدیه» به ارائه مطالب خود پرداختند، که در ادامه مشروح این جلسه ارائه می‌گردد.
ایشان فرمودند که با توجه به پرسش‌هایی که در علم کلام وجود دارد، تفکر ماتریدیه نیز از این تحولات و پرسش‌های فکری مستثنا نبوده است، تا جایی که بین این فرقه و فرقه‌ها و مذاهب دیگر تناقضات فکری ایجاد می‌شود. ایشان با اشاره به تأسیس این فرقه افزودند که این فرقه به دستور شاه اسماعیل سامانی و توسط ابومنصور ماتریدی در آسیای میانه ایجاد شد. از جمله تفکرات این مذهب این است که کسی حق ندارد تفکر و ایده خودش را مقدس بداند. ایشان با ذکر کتاب «التوحید» از ابومنصور ماتریدی به جمله این شخص اشاره کردند که فرموده‌اند کسی نمی‌تواند دیگری را تکفیر کند و همچنین می‌گوید: دیدگاه‌ها را فقط با نقل می‌توان رد کرد و از خشونت باید پرهیز شود.
آقای موسوی در ادامه بحث فرمودند: نکته‌هایی که باید در نقد کتاب توجه داشت، عبارت است از:
- بررسی شخصیت نویسنده.
- متن کتاب.
- تفسیر کتاب
ایشان در رابطه با شخصیت نویسنده این کتاب افزودند: این شخص در مدارس دیوبندیه تحصیلات خود را به پایان رسانده است و همچنین احادیث را در مدارس حقانیه پاکستان خوانده و سال‌ها در دارالعلوم هرات حدیث‌گرایی را تدریس نموده است. این نشانه‌ای از تعصب و تحجر شخصیت نویسنده این کتاب است و لذا تأثیر بسزایی در دیدگاه و تفکر نویسنده دارد. ایشان خاطرنشان کردند که نقد این کتاب به صورت کلامی نیست، بلکه با رویکرد فرهنگی و بار تفکری که دارد، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
سید یحیی موسوی در رابطه با نقد این کتاب گفت که اولاً در موضوع این کتاب معیاری جامع و کامل مشخص نشده است. دوماً در این کتاب، اصلی که در کتاب «التوحید» مبنی بر اینکه تکثرگرایی مذاهب آمده است، رعایت نشده است. بر فرض اگر متن این کتاب مورد قبول قرار گیرد، ولی حواشی آن بیشتر از متن است که این ضعف در استناد و ارجاع است. چون نمی‌شود هم اصل متن را قبول کرد و هم حواشی آن. همچنین نویسنده در این کتاب، خواننده را دچار تردید می‌کند. ایشان در ادامه فرمودند: یکی دیگر از مشکلاتی که می‌توان در این کتاب دید این است که پژوهش دارای چهارچوب و روش مناسب تحقیق نیست. لذا این مسئله موجب ورود افکار متعددی در آن می‌شود به گونه‌ای که در آن هم دیدگاه سلفی‌گری و شافعی و… تجمیع شده است.
دکتر سید یحیی موسوی در ادامه نقد این کتاب افزود: یکی دیگر از مشکلاتی که در این کتاب دیده می‌شود این است که روش‌شناسی مناسب و دقیق رعایت نشده و موضع تحقیق خود را مشخص نکرده است. آقای دکتر موسوی در ادامه بحث فرمودند: این کتاب به لحاظ محتوایی نیز اشکالات زیادی دارد که از جمله:
- ادبیاتی که در این کتاب در رابطه با مذهب تشیع ذکر شده، با دیدگاه و نظریات سلفی‌گری موازی است.
- به لحاظ کلامی نویسنده این کتاب گرایش به صوفی‌گری دارد. در حالی که علمای برجسته این فرقه، از جمله ابومنصور ماتریدی، قائل به زیارت اهل قبور بوده‌اند، ولی ایشان به نحوی از زیارت قبور ذکر می‌کند که با تفکرات وهابیت تشابه زیادی دارد.
- اشکال سومی که در محتوای این کتاب دیده می‌شود این است که نویسنده به تاریخ مراجعه نکرده و دیدگاه خودش را به عنوان تاریخ به مردم معرفی می‌کند.
- نویسنده کتاب، آقای اسلام جار، در رابطه با تشیع چندین مرتبه مذهب تشیع را تکفیر می‌کند و پیروان این مذهب را کافر خطاب می‌کند و ذکر می‌کند که تشیع محصول جهل عده‌ای است که به وجود آمده است. آقای دکتر موسوی در رابطه با اشکال چهارم محتوایی این کتاب خاطرنشان کردند که خطاب قرار دادن کفر در افغانستان که زیستگاه حدود 20 میلیون شیعه است، ناخردانه و به دور از تفکر است.
ناقد کتاب، دکتر موسوی، در انتهای مباحث خود اینطور گفت که دیدگاه ماتریدیه برگرفته از تفکرات شاه عبدالعزیز دهلوی است که بارها تهمت کفر را به جامعه تشیع نسبت داده است. ایشان در رابطه با محصول این دیدگاه افزودند: محصول این دیدگاه قتل و کشتار علمای سرشناس افغانستان است و می‌گویند شما کفار حق زندگی ندارید. آقای موسوی در مورد پیامدهای این دیدگاه فرمودند: پیامدهای تفکرات این‌چنینی عبارت است از:
- تفرقه‌افکنی بین مذاهب اسلامی
- انسداد مذاکره و باب گفتگو و مناظره که در قرآن و متون اسلامی به آن تصریح شده است.
- زمینه‌سازی قرائت‌های خشونت‌زا در اسلام.
- ترویج افراط‌گرایی که در قالب این‌چنین متون ایجاد می‌شود.
