توجه به مبدأ توحیدی علم و عبودیت در کسب علم و دانش و حکمت
به گزارش روابط عمومی جامعةالمصطفی(ص) خراسان حجت الاسلام والمسلمین دکتر محمدرضا صالح رئیس نمایندگی خراسان در مراسم تقدیر از برگزیدگان پژوهشی جشنواره شیخ طوسی (ره) با تأکید بر توجه به سرچشمه توحیدی علم و توجه به عبودیت در کسب علم و دانش و حکمت اظهار داشت: رسالت المصطفی(صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، ترویج علم و دانش در جهان است و ماهیت المصطفی(ص) یک ماهیت علمی معنوی است و شاید وجه تفاوت و امتیاز نسبی ما نسبت به سایر نهادهای علمی و آکادمیک این است که در جامعه المصطفی(ص) یک رویکرد معنویت محور و وحی بنیان، مبتنی بر علم الهی در عین بهره مندی روشمند از عقلانیت و تجربه علمی بشری مد نظر است.
وی افزود: در حوزه های علمیه و مبانی اسلامی ، نگاه به علم و دانشوری در تعالیم دینی و المصطفی(ص)، نگاه توحیدی به مبدأ علم است همچنانکه خداوند را مبدأ خلق، رزق، حیات، قدرت و … می دانیم.
حجت الاسلام والمسلمین صالح ادامه داد: لذا باید به توجه در نگاه توحیدی به مبدأ علم در کنار عقلانیت و استفاده از ابزار و حواس وعقلانیت انسان توجه ویژه داشت. یعنی مبدأ شناخت و علم در انسان علاوه بر عقل و حتی فطرت راهنما و همچنین کسب دانش از طریق ابزار حسی، مبدا فرامادی و فراحسی است .
وی در این زمینه اضافه کرد: یکی از دعاهای قرآنی عبارت “رب زدنی علما” است. یعنی خدایا مرا توسعه بده و توسعه انسان را به توسعه دانش دانسته است. لذا در این نگاه توسعه حیات انسانی، توسعه علم بنیان و دانش محور انسان به عنوان وسیله‌ای برای رشد انسان است.
رئیس جامعةالمصطفی خراسان تأکید کرد: در سیره بزرگانی مانند جناب ملاصدرا و علامه طباطبایی صاحب المیزان که هر دو از فلاسفه با تفکر عقلی بوده اند می بينيم برای حل مسائل علمی عمیق و پیچیده ای مانند بحث اتحاد عاقل و معقول به حضرت معصومه(سلام الله علیها) متوسل می شدند.
تزکیه نفوس و نورانیت باطن سرچشمه حکمت
وی اظهار داشت: ذهنی که با اتصال به سرمنشا هستی آرامش پیدا کند و از حجاب های نفسانی، عبور کند، نورانی می شود و با بهره گیری از این نورانیت باطنی به کشفیات جدید علمی و معرفتی می رسد. در حدیثی در کتاب عیون اخبارالرضا علیه السلام از پیامبر اکرم (ص) آمده است : ” ما أخْلَصَ عَبدٌ للّه ِ عزّوجلّ أربَعينَ صباحا إلّا جَرَتْ يَنابِيعُ الحِكمَةِ مِن قَلبِهِ على لِسانِهِ ” ، یعنی؛ هيچ بنده اى چهل روز براى خدا اخلاص نورزيد، مگر آن كه چشمه هاى حكمت از دلش به زبانش جارى شد. و این یعنی علاوه بر ابزارهای حسی و عقلی، مبدأ هستی در رشد علمی تأثیر مستقیم دارد. لذا ملاک علم ، نورانیت است و علمی که نورانیت نیاورد و انسان را از هدف علم باز بدارد علم نیست.
ثمرات مراقبت و تزکیه نفس در سیره علما
وی در همین زمینه از بیان آیت الله سبحانی با نقل داستانی از مرحوم حاج شیخ عباس قمی عنوان کرد: ایشان می‌گویند من این حدیث شریف ” ما أخْلَصَ عَبدٌ للّه ِ عزّوجلّ أربَعينَ صباحا….. ” را امتحان کردم و چهل روز مراقبت کردم که گناهی نکنم، بعد از چهل روز رفتم وادی‌السلام که فاتحه ای بخوانم، دیدم جنازه ای را داشتند می آوردند و من شنیدم که او فریاد می کرد مرا کجا می برید؟ اما احدی از آنان که زیر جنازه را گرفته بودند، صدای او را نمی شنیدند». این یعنی او صدای برزخیان را می شنید و در واقع بعد از چهل روز مراقبه نفس و گناه نکردن گوش برزخی پیدا کرده بود.
عبودیت مقدمه نورانیت علمی
حجت الاسلام والمسلمین صالح تصریح کرد: خودسازی و تزکیه نفس را جدی بگیریم چرا که تاثیرات بسیاری در نورانیت دل دارد. امام صادق علیه السلام در حدیث عنوان بصری فرموده اند: لَيسَ العِلمُ بِالتَّعَلُّمِ ، إنَّما هُوَ نورٌ يَقَعُ في قَلبِ مَن يُريدُ اللّه ُ تَبارَكَ و تَعالى أن يَهدِيَهُ ، فإن أرَدتَ العِلمَ فَاطلُب أوَّلاً في نَفسِكَ حَقيقَةَ العُبودِيَّةِ ، وَ اطلُبِ العِلمَ بِاستِعمالِهِ ، وَ استَفهِمِ اللّه َ يُفهِمْكَ، یعنی؛ دانش به آموختن نيست، بلكه نورى است كه در دل هر كس كه خداوند تبارك و تعالى بخواهد هدايتش كند، مى افتد. بنا بر اين، اگر خواهان دانش هستى، نخست حقيقت عبوديت را در جان خودت جويا شو و دانش را از طريق به كار بستن آن بجوى و از خداوند فهم و دانايى بخواه تا تو را فهم و دانايى دهد.
لزوم رسالت مداری در پژوهش
وی افزود: از سنت های اصیل ودیرین علمای برجسته و بزرگ دینی در حوزه های علمیه ، نگرش به جریان پژوهش و تولید علم به عنوان یک رسالت و وظیفه بوده است. در این نگرش بلند، انگیزه های مادی مانند کسب مال و آوازه و شهرت علمی و رسیدن به برخی تمایلات دنیایی، هرگز مد نظر علما نبوده است .
فضلای جامعةالمصطفی مرزداران اندیشه و اعتقاد
امروز ارائه معارف نجات بخش دینی به نسل جدید و دفاع عالمانه در برابر هجوم وسیع تمدن غرب به ارکان تمدن دینی و اسلامی نیاز به تحقیق و تتبع عمیق و ارائه در قالب های نوین به جهان امروز دارد.
امروز شما طلاب محترم از ملیت های مختلف، مرزداران اندیشه و عقیده با سلاح قلم هستید و جهان امروز به تحقیقات و تولیدات علمی شما نیاز جدی دارد و حوزه های علمیه باید در خط مقدم این میدان، ایفای نقش کنند.
علمای مجاهدی که در برابر هجوم اعتقادی در عرصه بین الملل ایستادند
وی خاطر نشان کرد: حیات علمی معنوی و تولیدات پژوهشی شخصیت های برجسته ، همواره مانند چراغی فراروی نسل ها می باشد. به عنوان نمونه، عالم بزرگ هندی مرحوم ” میرحامد حسین” وقتی هجمه معاندین مانند عبدالعزیز دهلوی به مکتب اهل بیت(ع) را در قالب کتاب “تحفه اثنی‌عشریه” را مشاهده کرد” دست به تالیف موسوعه ای بزرگ به نام کتاب ” عبقات الانوار” زد که امروز در حال آماده سازی برای انتشار در قالب حدود ۸۰ جلد است و حضرت امام خمینی (ره) این کتاب را حجت خدا در عصر غیبت معرفی کردند . و این مجموعه علمی در حقیقت، تجلی ظهور مکتب جدید کلامی به نام ” مکتب لکهنو” می شود و به تعبیر حضرت امام خمینی(ره) این کتاب حجت شیعه در عصر غیبت است.
ضرورت تخصص‌گرایی در تولیدات علمی
رئیس جامعةالمصطفی خراسان تصریح کرد: پژوهشگران ما باید به این اصل مهم در پژوهش های خود باید توجه کنند که قبل از ورود به هر موضوع باید تخصص لازم در آن حوزه را داشته باشند و تا به این حد مهارت نرسیده ایم وارد نگارش نشویم. ما باید به علم و یقین در موضوع تحقیقی برسیم و به نظریه علمی در یک مقاله به مثابه یک فتوا نگاه کنیم لذا در نگارش ها باید به مرحله ای از قطعیت رسیده باشیم چرا که ابتناء بر تردید، ابهام و جهل می‌تواند برای جامعه، آسیب زا باشد.
وی خاطر نشان کرد: شعار امسال نمایندگی خراسان تقویت تهذیب، ارتقای علمی و تحصیل است که باید در همه بخش‌های مجموعه در دستور کار جدی قرار بگیرد.
